Şampİyonlar Lİgİ Mİ Zengİnler Lİgİ Mİ?
Sekizyüz milyon dolara ulaşan geliri ve bir milyar dolara yaklaşan bütçesiyle endüstriyel futbolun gözbebeği haline gelen Şampiyonlar Ligi, 2006-07 sezonunu açtı. Ülkemizi bu sezon tek başına bu turnuvada temsil eden Galatasaray Olimpiyat Stadı’nda Bordeaux ile oynadığı ilk maçta 0-0 berabere kalarak, gruptaki ilk puanını da almış oldu. Bu ligde puan eşittir para demek olduğundan, Sarı Kırmızılılar 300.000 Euroluk bir gelirin de sahibi oldular.
Bu yıl onbeşincisi düzenlenen Lig’e, ülkemizi temsilen Galatasaray onuncu kez katılıyor. Avrupa’nın ve Dünyanın en prestijli organizasyonlarından olan bu turnuvaya katılmak büyük önem taşıyor. Çünkü bu turnuvaya katılmak kulüplere bir yandan ciddi bir saygınlık kazandırırken; diğer yandan onlara gelirleriyle kıyaslandığında servet sayılabilecek önemli bir parasal gelir de sağlıyor. Bu Lig’de gösterilecek yüksek sportif performans para anlamına geliyor. Bu anlamda buradan sağlanacak önemli gelirler, Galatasaray’ın maddi anlamda rahat bir nefes almasına da olanak sağlamış olacak gibi görünüyor..
Her ne kadar adı Şampiyonlar Ligi olsa da, organizasyon kelimenin tam anlamıyla bir zenginler kulübü. Bu kulübe üye olabilmenin yolu, yüksek mali ve sportif performanstan geçiyor. Kulübe adım atabilmek için, önünüze çıkan ciddi rakipleri ekarte etmek tek başına yetmiyor; aynı zamanda onlarla rekabet edebilecek bir parasal büyüklüğe de sahip olmanız gerekiyor.
Şampiyonlar Ligi’nde Parasal Gelirin Paylaşımı
Şampiyonlar Ligi yarattığı katmadeğer, sağladığı saygınlık ve parasal gelirle, kulüplerin bu yarışma içinde olma isteklerini hep en yüksekte tutuyor. Bunun farkında olan UEFA, dağıtılan geliri daha da artırarak, Şampiyonlar Ligi’ne olan bağımlılığı üst düzeyde tutmak istiyor. Bu, kendisine büyük rakip olarak gördüğü G14’lerin olası oluşumlarına karşı bir savunma mekanizması anlamına da geliyor aynı zamanda. Önce Lig’e sadece şampiyonları alan, arkasından reytingi ve taraftar tabanı yaygın kulüpleri de dahil eden UEFA, bir süre sonra da gruplardaki takım sayısını ve dağıtılan gelir miktarını artırdı. Bu uygulama doğrultusunda en son yapılan değişiklikle 2006-07 sezonunda dağıtılacak gelir miktarı bir önceki yıla göre yüzde onyedi artırıldı. UEFA bu sezon ligde mücadele eden takımlara yaklaşık 610 milyon Euro (770 milyon Dolar) gelir dağıtacak. Geçen sezon kulüplere dağıtılan toplam tutar ise 639 milyon Dolar olarak gerçekleşmişti.
Bu sezon dağıtılacak gelirlerin detayına geçmeden önce, UEFA Yönetim Kurulu’nun yayınladığı “Financial Memorandum”a göre gelirlerin genel dağıtım kriterlerine bir bakalım.
Toplam Gelir
UEFA gelirlerinin yaklaşık yüzde yetmişbeşi televizyon naklen yayın gelirlerinden oluşuyor. Kalan yüzde yirmibeşlik kısım ise sponsorluk ve reklam gelirlerinin yanısıra diğer ticari kontratlardan sağlanıyor.
Sağlanan gelirin yaklaşık yüzdeseksenikisi kulüplere gelir olarak dağıtılırken; kalan yüzde onsekizlik kısım ise Avrupa futbolunun geliştirilmesi ve daha da yaygınlaştırılması için kullanılıyor.
UEFA’nın en önemli gelir kaynağını, naklen yayın gelirleri ile televizyon ve medya kuruluşlarıyla yapılan ticari sözleşmeler oluşturuyor. Havuz gelirlerinin oluşumu ve paylaşımında ise, maçları yayınlayan lokal tv kuruluşlarının bu havuza katılım oranları oldukça önemli. Çünkü bu havuzdan kulüplerin aldıkları pay tamamen, bu kuruluşların katılım paylarıyla orantılı. Ülkemizde maçları yayınlayan Star TV’nin bu havuza katılım payı 10 milyon dolar civarında. Bu bağlamda ülkemiz temsilcisi Galatasaray bu havuzdan 4,5 milyon Euro gelir sağlayacak. Havuz gelirleri dağıtımında lige katılan ülkelerin takım sayılarına ve bu takımların lokal ligdeki derecelerine göre yüzdesel dağıtım yapılıyor.
2005-06 sezonunda Şampiyonlar Ligi havuz gelirleri 520 milyon dolar civarında gerçekleşti ve bu tutarın UEFA yönetim ve diğer masraflar çıktıktan sonra 472 milyon doları kulüplere dağıtıldı. Toplam 639 milyon dolarlık gelirin 158 milyon dolarlık bölümü ise Avrupa Futbolunun gelişimine yönelik Lokal federasyon ve liglere aloke edildi.
Şampiyonlar Ligi 2006-07 Sezonunda dağıtılması Öngörülen Toplam Parasal Ödül
http://img509.imageshack.us/img509/9084/adszai3.th.jpg
Yukarıdaki tablodan da görüldüğü üzere UEFA 2006-07 sezonu için toplam 609.960.000 Euro tutarındaki geliri kulüplere dağıtacak. Daha önceden belirttiğimiz kriterler doğrultusunda kulüplerin bu dağıtımdan ne kadar pay alacakları ise sezon sonunda kesinleşmiş olacak. Sportif performans ve yayın havuzu gelirlerini dikkate aldığımızda, Şampiyonlar Ligi’nde mücadele eden bir kulüp maksimum 26,1 Milyon Euro (33.1 milyon Dolar)gelire ulaşabilme olanağına sahipken; gruptan çıkamayan ve hiç bir sportif performans gösteremeyen bir kulüp ise minumum ise 4,4 milyon Euro (5,6 milyon Dolar) gelir kazanabilecek.
Bugüne kadar Kim Ne Kazandı?
Zenginler ligine kurulduğu 1992-93 sezonundan 2004/05 sezonuna kadar en çok katılma başarısı gösteren kulüpler içinde en fazla geliri kimin kazandığına baktığımızda ise karşımıza aşağıdaki tablo çıkıyor. (UEFA henüz 2005/06 sezonunun parasal gelir dağılımını yayınlamadığı için 2004/05 sezonuna kadar olan gelirleri dikkate alıyoruz.)
http://img515.imageshack.us/img515/362/adszkp3.th.jpg
Yukarıdaki tabloyu incelediğimizde Şampiyonlar Ligi’nde bugüne (2004/05 sezonuna) kadar en fazla parayı 128,7 milyon Euro ile Bayern Munich’in kazandığını; en fazla kazanan 10 takımın toplam gelirlerinin ise 922.1 milyon Euro’ya ulaştığını görüyoruz. Top 10 kulüp içinde ilk sırada 128,7 milyon Euro ile Bayern Munich yer alıyor. Bayern’i, 120,9 Euro ile Man.Utd izlerken, 110,3 milyon Euro’luk geliriyle de Real Madrid üçüncü sırada görülüyor.
Takımlarımızın bu Lig’den sağladıkları gelirler toplamına baktığımızda ise 2004/05 sezonuna kadar Galatasaray’ın 46 milyon Euro, Fenerbahçe’nin 15 milyon ve Beşiktaş’ın da 12,5 milyon Euro gelir elde ettiğini gözlemliyoruz.
1992-93 arası bu ligde üç şampiyonlukla en fazla kupayı müzesine götüren kulübün Real Madrid olmasına karşın, en fazla parasal geliri kazanan kulüp olarak karşımıza tek şampiyonluğu bulunan B.Munich çıkıyor. Bu durum Alman Kulüplerinin naklen yayın havuzundan aldıkları gelirin daha fazla olmasından kaynaklanıyor.
Biz ne durumdayız?
Şampiyonlar Ligi hem prestij hem de kazanç yönünden, mutlaka içinde olunması gereken bir organizasyon....ŞL gelirleri dağıtım kriterlerinde ülke puanları ve yayıncı kuruluşun, yayın havuzuna iştirak payları, o ülke kulüplerinin alacakları tutarları doğrudan etkiliyor. Takımlarımızın başarı katsayılarının düşük olması, ülke puanında geriliyor olmamız ve yayıncı kuruluşun, yayın havuzuna düşük tutarda katılması, takımlarımızın, ekstra bir sportif performans sergilemedikleri sürece, daha düşük gelir elde etmek durumunda kalmalarına neden oluyor. Ancak zenginler kulübünün bu tesellisi bile, çoğu Süper Lig takım gelirinin üstünde olduğu dikkate alınırsa; bu kulüpte yer almanın önemi kendiliğinden ortaya çıkıyor.
