15 Yilda 232 Teknik Adam!
Turkcell Süper Lig'de son 15 yılda tam 232 teknik adamın görevine son verilirken 18 takımlı ligde her sezon ortalama 15.4 antrenör işinden kovuluyor.
Futbol Extra Dergisi'nde yer alan teknik direktör kıyımıyla ilgili araştırma Türk futbolunun acı gerçeğini gözler önüne serdi. Son 15 yılda 63'ü yabancı olmak üzere toplam 232 teknik adam ve antrenör Süper Lig takımlarımızın başında sahaya çıktı. 47 teknik adam ve antrenörün görev yaptığı 1997 sezonu, aynı zamanda 24 teknik adamın görevine son verildiği yıl olarak öne çıkıyor. 1999 ve 2000 yıllarında ise 21'er teknik adamın görevine son verildi.
En az teknik adamın görevine son verilen yıl ise 11 antrenörün görevlerinden alındığı 1998 yılı oldu. 1998 aynı zamanda takımının başında tam sezon geçiren teknik adamların en fazla sayıya ulaştığı yıldı. 11 teknik adam, sezona başladığı takımlarda ligi tamamladı.
Sezonu başladığı takımda bitiren teknik adamlar içerisinde yabancı teknik adamlara göre yerli teknik adamlar 56-41'lik bir üstünlüğe sahip bulunuyor. Son 14 yıl içinde 56 kez yerli teknik adamlar full sezonu yaşama mutluluğuna ulaştı. Bu dönem içerisinde görevine son verilen ya da görevinden ayrılan 237 teknik adamın 169'unu yerli, 69'unu ise yabancılar oluşturdu. 1994'ten sonra (7 yerli-9 yabancı) ilk kez bu sezon görevinden ayrılan yabancı teknik adamların sayısı yerli teknik adamlarınkini geçti. 2007 sezonun 23. haftası itibariyle 8 yabancı teknik adamının görevine son verilirken, takımının başından ayrılan yerli teknik adamların sayısı ise 5'te kaldı. Yerli teknik direktörlerin görevlerinden en çok ayrıldıkları yıl ise 18 teknik adamla 1997 yılı oldu. En çok yabancı teknik adamın görevinden ayrıldığı yıl ise 9 yabancı teknik adam ile 1994 senesiydi.
Araştırmanın yapıldığı dönem içerisinde teknik adamlar 232 kez görevlerinden sezon içerisinde ayrılmak zorunda kaldı. Bu teknik adamların takımlarının başında son kez sahaya çıktıları maçlar incelendiğinde en çok Gaziantepspor ile karşılaştıklarını görüyoruz. Bir başka deyişle Gaziantepspor aldığı galibiyetlerle tam 18 kez rakibinin teknik adamının değişmesine sebep oldu. Kırmızılı-siyahlıları rakiplerini 16 kez teknik direktör değiştirmeye zorlayan Trabzonspor izlerken, Denizlispor da 14 teknik adamın son kez karşılaştığı rakip olmuş.
Fenerbahçe 12, Galatasaray 10, Beşiktaş ise 7 teknik adamın görevinden ayrıldığı maçları kazanan takımlar olmuş.
GÜVENÇ 'KURTAR'AMADI
Güvenç Kurtar, 4 sezon kurtarıcı olarak sezon içerisinde göreve getirilmesine rağmen 1994'te Sarıyer, 1996'da Eskişehirspor, 1997'de Zeytinburnu ve 2005'te de Akçaabat Sebatspor'un küme düşmesine engel olamadı.
Sarıyer ve Eskişehirspor'da takımı küme düşme hattının üstünde devralan Kurtar, sezon sonunda ligden düşme üzüntüsünü yaşadı. Kurtar, ayrıca 1995'te Petrolofisi'nin küme düştüğü sezonun ilk haftalarında görev yapmasına rağmen ilerleyen haftalarda takımı küme düşme hattındayken görevini devretmek zorunda kaldı.
2003'te Kocaelispor ve 2004'te Elazığspor'da ligin ilerleyen haftalarında kurtarıcı olarak göreve çağrılan Kurtar, takımını üst sıralara taşıyamadı ve görevini son haftalarda devretti. Bu iki sezonda da Kocaelispor ve Elazığspor ligden düştü. Böylece Kurtar, görev yaptığı 7 takımın küme düşmesine engel olamayarak bu dalda bir rekora ulaşmış oldu. Kurtar, sadece geçen sezon ligin 17. haftasında 15. sırada devraldığı Çaykur Rizespor'u 9. sıraya taşıyarak küme düşmekten kurtarmayı başardı.
2004-2007 sezonları arasında toplam 142 kez teknik adamlar ligin ilerleyen haftalarında kurtarıcı olarak göreve getirildi. Bunun 29'unda teknik adamlar takımlarının küme düşmesine engel olamadı. 24 kez teknik adamlar takımı devraldıkları sıradan daha kötü bir derece ile sezonu tamamladılar. 40'ında yeni teknik adama rağmen sıralama değişmezken, 78'inde yeni teknik adamlar takımlarının derecesinin üstünde bir sırada ligi tamamladı.
En büyük çıkışı 2007 sezonunun 13. haftasında Sivasspor'u 17. sırada devralan Bülent Uygun elde etti. Uygun, görev yaptığı 11 haftada (23. hafta dahil) aldığı sonuçlarla takımını 12 basamak birden yukarı taşıyarak 5.'liğe çıkardı. Hikmet Karaman, 2000 sezonunda 18. sırada teslim aldığı Adanaspor ile ligi 9 basamak yukarıda 9. sırada tamamlayarak takımına en çok aşama kaydeden ikinci teknik adam oldu. Yılmaz Vural, Samet Aybaba, Saffet Susiç, Rıza Çalımbay, Raşit Çetiner, Metin Türel, Mesut Bakkal ve Erdoğan Arıca da görev yaptıkları takımları aldıkları haftanın 8 basamak yukarısına taşımayı başardı.
EN KAHRAMAN KARAMAN
1994-2006 sezonları arasında 50 teknik adam küme düşme hattında bulunan takımların başına kurtarıcı olarak getirildi. Bu teknik adamlar 23 kez takımlarının küme düşmesine engel olamadı. Bu sezon göreve gelen 4 teknik adamı saymazsak, geriye kalan 23 teknik adam ise takımlarını küme düşme hattından çıkartmayı başardı.
Hikmet Karaman, Adanaspor, Kocaelispor ve Kayserispor'da göreve getirildiği haftalarda takımları küme düşme hattının içindeydi. Ancak Karaman, bu üç takımı da ilerleyen haftalarda aldırdığı başarılı sonuçlarla üst sıralara taşımayı başardı. 2000'de Adanaspor'u 18. sırada alan Karaman, turuncu-beyazlıları 9. sıraya, 2001'de Kocaelispor'u 17.'likten 13.'lüğe ve 2005'te de Kayserispor'u 16.'lıktan 14.'lüğe taşıyarak takımlarını küme düşmekten kurtardı. Yılmaz Vural, (2000 Bursaspor ve 2003 Adanaspor) iki kez, Ali Osman Renklibay, Giray Bulak ve Nejat Biyediç birer kez takımlarını küme düşme hattından alarak üst sıralara taşıdı.
1994-2007 sezonları arasında ligde mücadele eden 38 takım, sezon içerisinde toplam 144 kez teknik adam değişikliğine gitti. Bu değişikliğin 36'sında takımlar küme düşmekten kurtulamadı. 68 teknik adam değişikliğinde takımlar, ligi değişiklik yaptığı yerin üstünde bir sırada tamamladı. 23 kez takımlar teknik adam değişliğinden sonra, değişikliği yaptığı sıranın altında ligi bitirdi. 17 kez ise teknik adam değişikliği takımın sıralamadaki yerini değiştirmedi.
Teknik adam değişikliğinden en çok verim elde eden takım Ankaragücü oldu. Sarı-lacivertliler 7 teknik adam değişikliğinden sonra ligi daha iyi bir sırada tamamladı. Bir diğer Başkent ekibi Gençlerbirliği de 1995, 1997, 2000, 2002, 2005 ve 2006 sezonlarında teknik adam değişikliğinden sonra ligi daha iyi bir yerde bitirdi. Karadeniz ekibi Trabzonspor ise 4 kez teknik adam değişikliğine rağmen ligi değişikliği yaptığı sırada tamamladı.
1994-2003 sezonları arasında Karabük, Zeytinburnu, Van ve Göztepe'nin başına sezon ortasında kurtarıcı olarak getirilen İlyas Tüfekçi ise bu dört takımın küme düşmesine engel olamadı.
YILMAZ VURAL 'EVLİYA ÇELEBİ'
Türkiye Ligi'nde son 15 yılda en çok takımda görev yapan teknik adam klasmanında Yılmaz Vural ilk sırayı elde etti. Yılmaz Vural, 1994-2007 sezonları arasında 15 sezonda 13 değişik (Gaziantepspor, Eskişehirspor, Sarıyer, Trabzonspor, Gençlerbirliği, Çanakkale Dardanelspor, Bursaspor, Denizlispor, Diyarbakırspor, Adanaspor, Çaykur Rizespor, Ankaragücü, Antalyaspor) takımda görev yaptı. 7 kez sezonun son haftasına takımının başında sahaya çıkan Yılmaz Vural, Trabzonspor ile 4.lük, Gaziantepspor ile ise 8.'lik elde etti.
Eskişehirspor, Sarıyer, Trabzonspor, Diyarbakır ve Adanaspor'da sezon bitmeden görevinden ayrılmak zorunda kalan Yılmaz Vural, bir kez 1999'da Çanakkale Dardanelspor'da ligden düşen bir takımın başında görev yaptı. Vural, 1994-2007 arasında 13 değişik takımda 258 kez lig maçına çıktı ve 97 galibiyet elde etti.
Yılmaz Vural'dan sonra en çok takımda görev yapan isim Sakıp Özberk oldu. Özberk, 16 sezonda 11 değişik (Zeytinburnu, Gaziantepspor, Altay, Bursaspor, Siirtspor, Denizlispor, Samsunspor, Diyarbakırspor, Konyaspor, Ankaragücü, Rize) takımın başında sahaya teknik adam olarak çıktı. 2000 ve 2001 yıllarında Gaziantepspor'u iki kez lig 3.'lüğüne taşıyan Özberk, 9 kez görev yaptığı takımla sezonu tamamladı. Görev yaptığı takımların hiçbiriyle küme düşme üzüntüsü yaşamayan Özberk, 7 takımda sezonu tamamlayamadan görevden ayrıldı. Özberk, 1994-2007 sezonu arasında 322 lig maçına çıktı ve 117 galibiyet aldı.
En çok takımda görev yapan teknik adamlar sıralamasında Ümit Kayıhan 10 takımla üçüncü sırayı aldı. En iyi derecesini 2002 sezonunda Göztepe'yi 7. yaparak elde eden Kayıhan, 6 takımda sezonu tamamladı. Yedi kez sezon bitmeden görevinden ayrılan Kayıhan, geçen sezon Malatyaspor ile bir kez ligden düşen bir takımda sezonu tamamlamış oldu. Kayıhan 1994-2006 sezonu arasında 218 lig maçında 59 galibiyet aldı.
FATİH TERİM, ÜST ÜSTE 135 MAÇA ÇIKTI
Son 15 sezonda aynı takımda üst üste en çok lig maçına çıkan teknik adam Fatih Terim oldu. Terim, Galatasaray'da görev yaptığı 1997-2002 sezonları içinde arka arkaya 135 lig maçına çıkarak ilk sıraya yerleşti. 1994-1997 yılları arasında 4 sezon görev yaptığı Trabzonspor'da 114 lig maçına çıkan Şenol Güneş, arka arkaya en çok lig maçına çıkan ikinci teknik adam oldu. Aynı başarıya Rumen teknik adam Gigi Multescu 1994-1997 yılları arasında görev yaptığı Samsunspor'un başında ulaştı.
Christoph Daum Fenerbahçe'nin, Lucescu ise Galatasaray'ın başında 102'şer maça çıkarken, İstanbulspor'da görev yaptıkları dönemde Aykut Kocaman 98, Saffet Susiç 96 karşılaşmada takımlarını yönetti. Nurullah Sağlam, Gaziantepspor ile 85 lig maçına çıkarken, Ziya Doğan Malatyaspor ile 79, Mustafa Denizli Kocaelispor ile 76, Giray Bulak Denizlispor ile 75, Nejat Biyediç Bursaspor ile 74 ve Güvenç Kurtar da Kocaelispor ile 71 kez üst üste lig maçına çıktı.
Bu istikrarlı dönemlerinde teknik adamlar takımlarıyla sezonu üst sıralarda tamamladı. Trabzonspor, Şenol Güneş ile lig ikinciliği elde ederken, Gaziantepspor (Nurullah Sağlam) ve İstanbulspor (Saffet Susiç) dördüncülük, Denizlispor (Giray Bulak), Kocaelispor (Mustafa Denizli) ve Malatyaspor ise (Ziya Doğan) beşincilik yaşadı.
CHRISTOPH DAUM'UN REKORU
Son 15 yılda 27 değişik takımda görev yapan toplam 46 teknik adam, sezonu göreve başladıkları takımlarda tamamladı. Beşiktaş ve Fenerbahçe'de görev yapan Christoph Daum, 6 tam sezon geçirerek, son 15 yılda en çok tam sezon görevde kalan teknik adamlar içinde ilk sırayı elde etti.
Daum'u 5 tam sezonla Aykut Kocaman (İstanbulspor, Konyaspor, Ankaraspor), Ersun Yanal (Ankaragücü, Gençlerbirliği, Vestel Manisaspor) ve Fatih Terim (Galatasaray) izledi. Gigi Multescu (Samsunspor, Kayserispor), Mircea Lucescu (Galatasaray, Beşiktaş), Sakıp Özberk (Gaziantepspor, Diyarbakırspor), Samet Aybaba (Kayserispor, Ankaragücü, Trabzonspor, Ankaraspor) 3 tam sezon geçiren teknik adamlar oldu.
Takımının başında tam sezon geçirdiği halde üç teknik adam sezon sonunda küme düşmeye engel olamadı. Karol Pecze 2002'de Rize, Gigi Multescu 1998'de Kayseri ve Celal Kıbrızlı 1998'de Şekerspor'la sezonu küme düşen takımlarda sezonu tamamladı.
Son 15 yılda Galatasaray 6 değişik teknik adamla tam 12 sezonu, tek teknik adamla bitirmeyi başardı ve ligin en istikrarlı takımı oldu. Galatasaray, 7 şampiyonluğunu 4 değişik teknik adamın bu 12 tam sezonun içinde görev yaptıkları dönemde elde etti. Sarı-kırmızılılar Fatih Terim ile 4, Gerets, Lucescu ve Hollman ile da bir kez şampiyonluk sevincini yaşadı.
Fenerbahçe ve Beşiktaş ise 9'ar sezonu, başladığı teknik adamla bitirdi. Fenerbahçe Daum'la 2, Parreira ve Mustafa Denizli ile birer kez olmak üzere 4 kez, Beşiktaş ise Daum ve Lucescu ile 2 kez mutlu sona ulaştı.
Gaziantepspor, İstanbulspor ve Kocaelispor ise tam 6'şar sezonu aynı teknik adamla bitirdi. Gençlerbirliği, Ankaragücü, Antalyaspor ve Samsunspor ise 4'er kez sezonu başladıkları teknik adamla bitirdi.
Aynı sezon içinde 13 teknik adam birden fazla takımda görev yaptı. 1997 sezonunda Milorad Mitroviç sezona Denizlispor'da başlayıp, Altay'da devam etti ve Samsunspor'da sezonu tamamlayarak son 15 yılda aynı sezonda 3 değişik takım çalıştıran tek teknik adam oldu. Yılmaz Vural, Sakıp Özberk, Rıza Çalımbay ve Hüseyin Kalpar 3 sezonu çifte takım çalıştırarak geçirdi.
SERİ GALİBİYETLER YABANCILARIN ELİNDE
Türkiye Ligi'nde 1994-2007 sezonları arasında üst üste en çok maç kazanan teknik adamlar çoğunlukla yabancı teknik direktörler oldu. Christoph Daum, geçen sezon Fenerbahçe'yi çalıştırdığı dönemde ligin 3. haftası ile 14. haftası arasında takımın başında çıktığı 12 maçı da kazandı.
Daum, bunun haricinde 2005 sezonunda da yine sarı-lacivertli takımda görev yaparken üst üste 9 maç kazanmıştı. Daum'un bu başarısına 2000 yılında Beşiktaş'ı çalıştıran vatandaşı Briegel ortak oldu. Briegel de 2000 sezonunda Beşiktaş'ı çalıştırırken ligin 17. ve 28. haftaları arasında takımı ile üst üste 12 maçtan galibiyetle ayrılmayı başarmıştı.
Türk teknik adamlar içerisinde üst üste en çok galibiyet alan iki çalıştırıcı da 11'er galibiyet elde eden Ziya Doğan ve Şenol Güneş. İki teknik adam da bu serileri Trabzonspor'da yakaladı.
Üst üste en çok maç kaybeden teknik adam ise 1997 sezonunda Zeytinburnuspor'la üst üste 10 maç kaybeden Güvenç Kurtar oldu. Kurtar, ayrıca 2000 sezonunda da Kocaelisporla 5-16. haftalar arasında takımının başında sahaya çıktığı 12 maçın 11'ini kaybetti.
Ligde kötü gidişe rağmen yönetimlerin sahip çıktığı teknik adamlar da oldu. Üstelik onlar uzun haftalar takımlarını galip getiremese de sezon sonuna kadar görevlerinde kalmayı başardı. 2000 sezonunda Güvenç Kurtar, Kocaelispor'la ligin başlarında 12 maçta 11 mağlubiyet gibi kötü bir performans yakalamasına rağmen görevinde kalmış ve sezon sonunda takımı ligi 12. sırada tamamlamıştı.
Şenol Güneş, 1998'de Antalyaspor'da görev yaparken üst üste 7 maç kaybetmesine rağmen görevinin başında kalarak, lig sonunda takımını 12. sıraya taşımıştı. Kötü performansların içinde ilgi çekenlerin başında 2001 sezonunda Çaykur Rizespor'u çalıştırdığı dönem 8 maçta 3 beraberlik ve 5 mağlubiyet alan Karol Pecze geliyor. O da görevinin başında kalarak ligi 9. sırada tamamlamayı başarmıştı.
2002'de Ersun Yanal 7 maçta 1 beraberlik, 6 mağlubiyete rağmen Ankaragücü'nü dördüncü, 2003'te Aykut Kocaman, 7 maçta 2 beraberlik, 5 mağlubiyetlik bir periyoda rağmen İstanbulspor'u 9. sıraya taşımıştı.
Son 15 yıllık dönemde Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş'a en çok puan kaybettiren teknik adam Sakıp Özberk oldu. Sakıp Özberk, üç büyüklere tam 46 puan kaybettirdi. Yılmaz Vural 45 puanla üç büyüklerin en çok canını yakan ikinci teknik adam oldu. Ersun Yanal da görev yaptığı takımlarda Fenerbahçe, Galatasaray ve Beşiktaş'a 42 puan kaybettirdi.
Kaynak:İHA
