Türk futbolunda deprem

Kırmızı kartların havada uçuştuğu Galatasaray-Fenerbahçe derbisinin yankıları sürerken, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün talimatıyla Türk sporunu mercek altına alan Devlet Denetleme Kurulu’nun raporu gündeme bomba gibi düştü.

Hürriyet Gazetesi'nin haberine göre özellikle futbolu işaret ederek, "kayırma" ve "mafyalaşma" iddialarının önüne geçilmesini isteyen DDK, futbol federasyonuna Sayıştay denetimi isterken, federasyon ve kulüp yöneticileri ile hakemler, antrenörler ve sporculardan da mal bildirimi istenmesini önerdi. Federasyon yönetimlerinin üst üste en fazla iki dönem seçilebilmesini de öneren DDK’nın raporundaki saptama ve öneriler şöyle:

1- ÖZERKLİK GÖZDEN GEÇİRİLSİN
Özerkliğin tanımından teşkilat yapılarına kadar, seçim ve temsil sistemlerinden mali yapı ve denetim sistemlerine kadar yaşanan sorunlar nedeniyle federasyonlar tipik bir merkez örgütlenmesi şeklini almıştır. Başarılı olamayan yönetimlerin tekrar seçildiği, hesap verilebilirliğin sağlanamadığı ve kendi içinde özerkliğin korunamadığı yapılar ortaya çıkmıştır. Özerklik gözden geçirilmelidir.

2- YENİ TAHKİM OLUŞTURULSUN
Futbol da dahil bütün spor federasyonlarının tabi olduğu ve kararlarına karşı yargı yoluna başvurulamayan bağımsız bir Tahkim Kurulu oluşturulsun. Yönetim kurulları ibra edilmeyen federasyonların cezai ve mali sorumluluklarına ilişkin düzenleme yapılsın. Federasyon sayıları gözden geçirilerek, kendi gelirleri ile giderlerini karşılayamayanların özerklik statüleri yeniden değerlendirilsin.

3-BİLANÇOLAR HALKA AÇILSIN
Federasyon denetleme kurulları, denetimin gerektirdiği bağımsızlık ve tarafsızlığı sağlayacak idari ve mali özerkliğe uygun bir yapıya kavuşturulsun. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, spor kulüplerini düzenli olarak denetlesin. Federasyonların gelir ve gider tabloları, bilançoları ve yıllık faaliyetlerini esas alan mali tabloları kamuoyuna duyurulsun. Federasyon yöneticileri ile çalışanları kamu etik kurulunun görev kapsamına da alınsın.

4- FUTBOLU SAYIŞTAY DENETLESİN
Meclis’teki futbol federasyonuyla ilgili tasarıda, dış denetim, kar ve zarar hesaplarının federasyonun belirleyeceği bağımsız bir denetim kurulu tarafından denetlenmesini öngörmektedir. Ancak madde metninde kastedilen denetimin iç denetim olduğu anlaşılmakta olup madde başlığı ile içeriği birbiriyle örtüşmemektedir. Bu nedenle, tercih edilecek tüzel kişilik türüne göre dış denetimin yeniden tanımlanması, kamu tüzel kişiliği olarak belirlenmesi halinde Sayıştay denetiminin dış denetim olgusu olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

5-VERGİ MUAFİYETİ SINIRLANSIN
Futbol Federasyonu’na vergi, resim, harç muafiyeti tanınması, kamu yararı niteliği taşıyan belli amaçlara hizmet edeceği varsayımına dayanmasını gerektirir. Bu nedenle gelirlerinin asgari bir kısmının amatör sporlara destek olunması, alt yapı, eğitim ve tesis projelerine kaynak ayrılması gibi kamu hizmetlerine harcanması gerekir. Ayrıca, muafiyet uygulamasının federasyon tarafından kurulacak ya da ortak olunacak her türlü iktisadi teşebbüs ve şirketlerden elde edilecek gelirlere de teşmil edilmesinin gerek muafiyet uygulamaları gerekse vergi hukuku/tekniği açısından uygun olmayacağı düşünülmektedir.

6-MAFYA İLE MÜCADELE EDİLSİN
Mafya, terör örgütleri ve çıkar grupları gibi yasadışı yapılanmalar sportif faaliyetlerden uzak tutulmalı ve bunlarla bilinçli bir şekilde mücadele edilmeli. Sporda doping, yolsuzluk ve şike ile etkin bir şekilde mücadele sürdürülmeli, şiddetin önlenmesine yönelik projeler üretilip uygulanmalı.

7- SPOR MÜSTEŞARLIĞI KURULSUN
Gençlik ve spor faaliyetleriyle ilgili kurumsal yapının genel bütçe içerisinde ayrı bütçeli ve sadece merkez teşkilatından oluşan bir idare olarak "müsteşarlık" ya da "başkanlık" (Gençlik ve Spor Müsteşarlığı ya da Gençlik Hizmetleri ve Spor İdaresi Başkanlığı) şeklinde örgütlenmesi uygun olacaktır.

8- BELEDİYELER FUTBOLDAN ÇEKİLSİN
Belediye ve özel idarelerin doğrudan ya da dolaylı şekilde amatör ya da profesyonel kulüp kurmaları yasaklansın, profesyonel kulüplere doğrudan ya da dolaylı yardım yapmaları engellensin, müsabaka düzenleme yetkilerine son verilsin.

9- KARİYERLİ ANTRENÖRLER SEÇİLSİN
Milli takımlarda görevlendirilecek antrenörler başarısıyla alanında en iyi olduğu kanıtlanmış olanlar arasından seçilsin. Uluslararası karşılaşmalarda elde edilecek başarı, antrenörlükte üst sınıflara yükselmek için aranacak şartlar arasında olsun.

10- MİLLİ MAÇLAR TRT'DE YAYINLANSIN
Futbol başta olmak üzere milli düzeyde temsil edildiğimiz bütün spor müsabakalarının, ortak yarar doğrultusunda kamu yayıncılığı yürüten ve bütün yurtta yayın yapmakla görevli TRT tarafından yayınlanması gerektiği düşünülmektedir. TRT’ye sözkonusu yayın hakkının bedelsiz olarak verilmesi gerektiği de değerlendirilmektedir.