Dengeli Taktik Hazırlama
Önsöz
Bu rehberin amacı özellikle maç motorunun hatalarından şikayet eden ve maç motorunun gerçekçilikten uzak olduğunu düşünenlerin fikrini değiştirmek için bazı temel kuralları anlatmaktır. Burada maç motorunun zaaflarından nasıl yararlanacağınızı gösteren taktikleri değil, dengeli taktik kurma konusunda düşüncelerimi anlatmaya çalışacağım. Umarım zevk alırsınız.
Football Manager Taktikleri Üzerine Düşünceler
Klasik modu kullanarak taktik verme dönemi sona ermiştir. Klasik modun en önemli zaafı maç içi seslenmelerini kullanmanızı engellemesi ve rakibin oyununa göre hızlı bir şekilde karşılık vermenizi kısıtlamasıdır. Maç içinde rakibinizin hamlelerine karşılık vermemek, tek bir taktik ile her rakibe karşı başarılı sonuç almak Barcelona gibi yıldızlarla dolu bir kadro ve oturmuş bir oyun düzeni olan takımlar için bile mümkün değildir. Barcelona’nın standart taktiğinin de zaafları vardır fakat Barcelona bu zaafların rakipler tarafından kullanılmasını engelleyecek oyun çeşitliliğne (ve bu çeşitliliği sahaya yansıtabilecek oyunculara) sahiptir. Bu nedenle yazının devamında klasik taktik modunu kullanmayacağım. Yeni taktik modunun bize sağladığı esnekliği gözardı etmek bence büyük bir hatadır.
Duran top organizasyonları hakkında yazmayacağım. Duran top stratejileri tamamen elinizde olan oyuncuların kabiliyetlerine dayalı olduğu için duran top organizasyonları takımınızın yeteneklerini öne çıkartacak şekilde düzenlenmelidir. Her takıma uygun bir duran top organizasyonu maç motorunun zaaflarından faydalanacak bir strateji olacağı ve bu yazının amacını farklı tanımladığım için duran toplara değinmeyeceğim.
Bir taktiğin başarılı olmasını sağlayacak olan oyunculardır. Oyuncularınıza uygun bir taktik yaratmak veya kafanızda olan taktiğe en uygun oyuncuları bulmaya çalışmak sizin elinizdedir. Bunun için özellikle kadronuzdaki oyuncuları iyi analiz etmenizi, neleri yapıp, neleri yapamayacaklarını iyi değerlendirmeniz ve buna göre diziliş, strateji ve oyuncu rolleri seçmeniz gereklidir. Taktiğinize göre pas veremeyen ama orta sahada çok dinamik bir orta saha oyuncusu bazen çok iyi pas veren ama ağır bir orta saha oyuncusundan daha değerli olabilir. Bitiriciliği zayıf bir forvet oyuncusunu çok defa pozisyona sokabilecek bir taktiksel düzen ile, iyi gol pozisyonuna sokamadığınız çok iyi bitirici özelliği olan bir forvet oyuncusundan daha fazla gol atan hale getirebilirsiniz.
Oyun stratejileri sadece takımın genel anlayışını belirler. Hücum yaparak daha çok gol atacağınız veya savunma yaparak gol yemeyeceğiniz anlamını sadece bu strateji seçiminden çıkartmak doğru değildir. Oyun stratejinizin başarısını sahip olduğunuz oyuncular kadar rakip takımın seçtiği strateji ve oyun stili de belirleyecektir.
Maçları en azından genişletilmiş (extended) özet olarak izlemenizi tavsiye ederim. Maçları bu detay seviyesinde izleyerek rakibin sahada ne yapmaya çalıştığını ve buna göre taktiğinizde ne gibi değişiklik gerektiğini çözmeniz daha kolay olacaktır. Hatta taktiğinizi oturtmaya çalıştığınız ilk bir kaç maçta kapsamlı (comprehensive) özet izlemekten çekinmeyin.
Maç içinde sahada işlerin istemediğiniz şekilde geliştiğini gözlemlerseniz oyunu durdurun ve son bir kaç dakikadır nelerin olduğunu analiz etmeye çalışın. Bu analizin sonucunda doğru hamleleri yapmaya çalışın. Yapay zeka maç içinde skora ve oyunun gidişine göre bazı değişiklikler yapacak ve skor üstünlüğünü ele almaya çalışacaktır. Oyunda özetler bu hamlelerin ne gibi bir etki yaptığını görmek için vardır. Eğer rakip savunmanızın arkasına sürekli mucizevi bir şekilde sızıyorsa bu oyunun hatası değil, sizin savunmanızın dengesiz yakalanmasıdır. Eğer oyuncularınız sürekli şut çekiyor ama kaleyi bulamıyorsa bu oyunun hatası değil, sizin oyuncularınızdan beklentilerinizin sahaya yansımasıdır. Bu tip durumları genelde taktiğinizin yeterince dengeli olmadığı veya rakibin taktiğinizi etkisiz duruma getirmek için doğru stratejiyi benimsediği için gözlemlersiniz. Doğru zamanda, doğru değişikliği yaparak yanlışları düzeltmeniz için maçları dikkatlice izlemek önemlidir.
Çok fazla taktik değişikliği yapılmamalıdır. Ne maç içinde, ne de maçtan maça. Oyun size antrenmanda üç tane taktik üzerinde takımınızı uzmanlaştırma imkanı vermektedir. Bu üç taktiği farklı durumlarda kullanmak için dikkatle seçmenizi tavsiye ederim. Benim tercihim genelde bir adet hücum odaklı taktik, bir adet kontrollü oynayarak rakip sahaya yerleşmeye dayalı taktik bir adet de maçı tamamlamaya dayalı savunma ağırlıklı taktiktir.
Strateji Seçenekleri ve Taktik Yaratma Hakkında
Sınırla
Sınırla stratejisinin amacı zaman geçirmek, çok oyuncuyla savunma yaparak ve savunmada topla çok fazla risk almadan oynayıp, hücumda ise bol pas yaparak zamanı geçirmektir.
Tabii sınırla stratejisini kullanırken amaç topu ileriye vurup savunmada çok adamla beklemek olmamalıdır. Yani takım savunmaya gömülmemelidir. Sınırla stratejisini kullanırken oyuncularınıza daha fazla hücumu düşünecek görevler vermek bu savunmaya gömülmeyi önleyecek ve eğer rakip hücum stratejisini benimsemişse pozisyonlar bulmanızı sağlayacaktır.
Sınırla stratejisi için genelde orta sahanın kalabalık tutulması, savunmada alan kapatmaya yardımcı olacaktır. Amacınız ileride basmak değil, savunmada sağlam olmaktır ama bu sırada hücumu da unutmamak gerekir. Bu nedenle 41221 (veya 433), kanat oyuncuları kullanan 4231 ve çift defansif orta sahalı ve kanat oyuncuları kullanan 4231 gibi dizilişler hem savunma güvenliğini elden bırakmaz hem de hücumda çoğalmanızı sağlar.
Oyuncularınıza vereceğiniz roller konusunda pek de fazla yorum yapmaya gerek duymuyorum çünkü bu roller oyuncularınızın becerilerini öne çıkartan roller olmalıdır. Örneğin santraforunuzun hava hakimiyeti yoksa ve rakip savunmaya oranla güçlü bir oyuncu değilse burada hedef santrafor ile oynayın gibi bir yorum yapmak yanlış olur.
Ancak oyuncularınıza vereceğiniz görevler konusunda yorum yapmak doğru olur. Bu strateji savunma ağırlıklı olduğu ve oyuncularınızın savunmaya gömülmemesi gerektiği için bir çok oyuncunuza hücum görevi vermeniz doğru olacaktır. Beklerin ve kanat oyuncularının hücum görevi alması takımınızın ileriye topu taşıması için gerekli olacaktır. Bu oyunculara destek olacak bir veya iki orta saha oyuncusununa da hücum görevi vererek hücumda çoğalmayı sağlayabilirsiniz. Bu hücum düşüncesine destek olmak için oyuncuların daha fazla boş alanlara ara pas denemelerini (koşu yoluna pas seslenmesi) isteyebilirsiniz. Eğer rakibin çok oyuncuyla hücum ettiğini gözlemliyorsanız ayağa paslarla orta sahada bıraktıkları boşluktan faydalanabilir ve zaman geçirebilirsiniz.
Rakibinizin ceza sahası etrafına fazla geldiğini görürseniz savunma cizginizi biraz daha ileriye çekip oyuncuların rakibi daha fazla rahatsız etmesini isteyebilirsiniz. Bunu gerek oyunculara seslenerek, gerek taktik ekranında değişiklik yaparak gerçekleştirebilirsiniz.
Ayrıca kalecinizin topu uzun oynamak yerine savunma oyuncularına pas vermesi topun sizde kalması ve hücum başlatmaniz için faydalı olabilir. Tabii bu oyuncularınızın becerilerine bağlıdır.
Bu stratejiyi maçta farkı erken açtığınız ve oyuncularınızın fazla yorulmasını istemediğiniz zamanlarda da kullanabilirsiniz. Oyuncularınızın yorulmasını engellemek bir sonraki maça daha zinde çıkmalarını sağlayacak ve onların sakatlıklarını azaltacaktır.
Savunma ve Kontra
Savunma ve Kontra stratejileri daha çok kıta Avrupasında oynanan futbolu yansıtır. Bu stratejilerde hücuma hızlı çıkmak, rakip yarı alanda topa sahip olmak ve pas yapmak, çok oyuncu ile savunmaya geri gelmek, rakibin hızlı hücumlarına izin vermemek esastır. Bu iki stratejiyi sınırla stratejisinden ayıran takımların hızlı hücuma çıkmaya daha istekli olmalarıdır.
Tıpkı sınırla stratejisi gibi bu stratejilerde de orta sahayı kalabalık tutmak ve hücumu orta sahadan desteklemek doğru olacaktır. 41221 (veya 433), kanat oyuncuları kullanan 4231 ve çift defansif orta sahalı ve kanat oyuncuları kullanan 4231 gibi dizilişler hem savunma güvenliğini elden bırakmaz hem de hücumda çoğalmanızı sağlar.
Tıpkı Sınırla stratejisinde olduğu gibi Savunma ve Kontra stratejilerinde beklerinize, kanat oyuncularınıza hücum ve orta saha oyuncularınıza hücum veya destek görevi vererek hücumda daha etkli olmanızı, rakip sahaya yerleşip pas trafiğini sağlayabilirsiniz. Bu hücum düşüncesine destek olmak için oyuncuların daha fazla boş alanlara ara pas denemelerini (koşu yoluna pas seslenmesi) isteyebilirsiniz. Eğer rakibin çok oyuncuyla hücum ettiğini gözlemliyorsanız ayağa paslarla orta sahada bıraktıkları boşluktan faydalanabilir ve zaman geçirebilirsiniz.
Bu stratejiyi kullanırken rakibinizin kendi sahasında fazla rahat pas yaptığını ve zaman geçirdiğini hissederseniz savunma çizgisini ileriye çekerek ve oyuncularınızın rakibe daha fazla pres yapmasını isteyerek bu zaman geçirme çabalarını bozabilir ve oyunun kontrolünü elinize alabilirsiniz. Tabii oyun genişliğini yükseltmeyi göbekte kümelenen rakipleri açmaya çalışmak için kullanabilirsiniz.
Ayrıca kalecinizin topu uzun oynamak yerine savunma oyuncularına pas vermesi topun sizde kalması ve hücum başlatmaniz için faydalı olabilir. Tabii bu oyuncularınızın becerilerine bağlıdır.
Savunma ve Kontrol stratejileri sadece savunma odaklı olarak kullanılmamalıdır. Sadece savunma odaklı kullandığınızda rakibin daha fazla defa üstünüze davet edecek ve maçı kazanmanız zorlaşacaktır. Özellikle savunma çizgisini ileriye çıkarttığınızda bu taktik ile hem rakibin hücumlarını kesebilir, hem de bu stratejilernin getirdiği emniyetli pas yapma ve topa sahip olma düşüncesinden faydalanabilirsiniz.
Kontrol ve Hücum
Kontrol ve Hücum stratejileri daha çok Britanya’da oynanan futbolu yansıtır. Bu stratejide uzun ve hızlı toplarla hücuma çıkmak, sahaya daha geniş yayılmak ve özellikle oyuncuların hız, hızlanma, çeviklik, güç ve dayanıklılık özelliklerinden yararlanmak esastır. Bu stratejilerde savunma güvenliği asgari seviyededir, hücum oyuncuları savunmaya yardıma pek fazla gelmeyip bu işi daha çok savunmacı oyunculara bırakacaktır.
Bu nedenle de kontrol ve hücum stratejilerinde rakibi daha ileride karşılamak ve topu erken kapmaya çalışmak olmazsa olmazdır. Bu strateji arkada açıklar verecektir. Eğer hücum stratejisi ile oynarken savunma çizgisini geriye çekerseniz rakibin forvetlere attığı her uzun top savunma oyuncuları tarafından karşı koyulmadan rakibin forvet oyuncusunca kontrol edilecek ve rakibin hücuma çıkmasına izin verecektir.
Kontrol ve Hücum stratejilerinde özellikle Ofansif Orta Saha seviyesindeki oyuncular (AMC, AML ve AMR) sadece gerektiğinde savunmaya gelecek ve rakip takıma daha fazla alan bırakacaktır. Rakibinizden çok üstün olduğunuz maçlarda bu sorun yaratmayabilir ama eğer rakibinizin yeterli hücum silahları varsa ileride bıraktığınız oyuncular rakibin daha etkili olmasını sağlayabilir. Bu nedenle Kontrol ve Hücum stratejilerini kullanırken 442, 4411, 4141 gibi orta sahanın sağı ve solunda savunmaya destek olacak dizilişler daha faydalı olacaktır. Stratejinin genel düşüncesi hücum olduğu için kanat oyuncularının hücumcu kanat yerine orta saha seviyesinde olması bu oyuncuların rakip ceza sahaya girmelerinin önüne geçmeyecektir. Stratejinin getirdiği savunma zaafiyetini ise bir miktar kapatacaktır.
Ayrıca bek oyuncularınıza savunma veya destek görevi vermeniz, takımın genel stratejisi sayesinde bu oyuncular hücuma çıkmasını sağlayacak ama oyuncular bunu daha emniyetli bir düşünce ile ve rakibin kontra ataklarını göz önüne alarak yapacaktır. Benzer bir anlayışı orta saha oyuncuları için de benimsemek, savunma/hücum dengesini sağlamanızı hücümda etkili olurken oyuncuların savunma yapmaya daha istekli olmalarına neden olacaktır.
Bu strateji fazla pas yapmayı seven bir strateji değildir. Oyuncular genel stratejiye dayanarak kendiliğinden hücum bölgelerine gidecektir. Ancak bunun için öncelikle topun ileriye taşınması gereklidir. Topu ileriye taşımak için de özellikle iki yol faydalı olur. Dikine uzun paslar ve dripling ile topu rakip yarı sahaya taşımak. Dikine uzun pasları tutacak ve takım arkadaşlarına servis yapabilecek kuvvetli ve becerikli santraforlar ve dripling yapabilen ve hızlı kanat oyuncuları faydalı olacaktır.
Ayrıca orta sahada rakibin oyun kurmasını engellemek ve top kapmak için orta saha oyuncularının fiziksel ve zihinsel becerileri, top kullanma becerilerinden daha faydalı olacaktır.
Takımınızın biraz daha frene basarak oynamasını sağlamak için rakip ceza alanına paslaşarak gir, ayağa pas yap ve risksiz paslasma gibi seslenmelerle topa hakimiyet sürenizi yükseltebilir, oyuncularınızın kaleye aceleci şutlar çekmesini engelleyebilirsiniz. Ama bu seslenmelerin ortaya çıkartacağı pas trafiği sırasında rakibin kapacağı toplarla kalenize kontra atak yapabileceğini ve genel oyun stratejinizin bu kontra ataklara karşı zayıf olduğunu unutmamak gerekir.
Yüklen
Yüklen stratejisi rakip ceza sahasının içinde çok oyuncu yollayarak uzun toplar oynamaya dayalı bir stratejidir. Bu strateji sadece geride olduğunuz maçın sonlarında kullanılabilecek çok riskli bir stratejidir. Bu stratejinin hücum ağırlıklı yapısından dolayı ofansif orta saha ve daha ileride oynayan oyuncular (AMR, AML, AMC ve ST) savunmaya hiç geri gelmeyecek, sadece rakip sahada bulunacaklardır. Geriden ileriye atılan uzun toplarla bu oyuncular ceza alanı yakınlarında buluşup çabuk pozisyona girmeye ve gol vuruşu yapmaya çalışacaklardır. Tıpkı Hücum ve Kontrol stratejilerinde olduğu gibi 442, 4411 ve belki 424 gibi dizilişlerle topu çabuk ileriye yollayıp, orta saha oyuncularının baskısı ile dönen topları toplamaya çalışmak mümkün olacaktır.
Bekler için defans, kanatlar için destek, orta saha oyuncuları için de destek veya defans görevleri bu stratejinin biraz daha dengeli olmasını sağlayacaktır. Bu stratejiyi biraz daha ofansif yapmak için ceza sahasına uzun oyna ve topu kanatlara yolla gibi seslenmeleri kullanabilirsiniz. Tabii bu durumlarda topu savunma oyuncularının kullanacağını göz önünde bulundursak top kullanma becerisi olan orta saha oyuncularını savunmaya çekmek, savunma oyuncularını sahada azaltmak veya hücuma yollamak da etkili bir seçenek olacaktır.
Hiç bir takımın bu strateji ile uzun süreli oynamayı benimseyeceğini düşünmüyorum çünkü bu strateji çok efor gerektirecek ve oyuncuların çabuk yorulmasına neden olacak (ve sakatlıkları da arttıracak) bir stratejidir. Ayrıca sanıyorum ki hiç bir takım “maçın son dakikalarına gelince maçı kurtarmak için yüklenmemiz gerekecek haftalarca bu taktik üzerinde çalışalım” düşüncesinde olmayacaktır. Maç öncesinde takımların çalışmaları maçı son dakikalara gelmeden önce istediği skoru almak üzerine yoğunlaşacaktır.
Alıntılı Yanıtla
Originally Posted by sakary Ali
