BasketboLda Dengeli Hücüm İçin GerekLi OpsiyonLar
DENGELİ HÜCUM (BALANCED OFFENSE)
İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR
1- DEFENS
İyi bir savunma için gerekli şartların en önemlisi iyi takım savunması yapmaktır. İyi savunma yapmayan bir takımın dengeli ve etkili hücum etmesine olanak yoktur. Yediğinden fazlasını atarak, savunma yapmadan maç kazanmak çok istisnai bir şeydir. Etkili savunma yapmak takımı takım için bir güvenlik mekanizmasıdır. Maça tutunmak için bir araçtır. İyi savunma rakibi zorlar, yorar ve psikolojik olarak yıpratır. Ayrıca iyi savunma ve presler sonucu kapılan toplar da hücumu rahatlatırken rakibi krize sokar.
2- FAST BREAK
İyi organize edilmiş ve çalışılmış bir fast break rakip için sürekli bir tehdit oluşturacak ve bulacağınız kolay sayılar sizi rahatlacaktır. Maç başına belli bir oranda etkili fast break atamayan bir takımın uzun vade de başarılı olmasına imkan yoktur.Bir hücum takımı ne kadar çok kolay fastbreak sayısı bulursa hücum için o kadar az efor sarf etmiş olur ve savunma için o kadar enerjisi kalır.
3- SPACING
Kelime anlamı itibariyle spacing sahaya dengeli yayılım olarak tanımlanabilir. Bir takımın dengeli hücum edebilmesi için her şeyden önce oyuncuların sahaya dengeli olarak dağılması gerekir. Oyuncular hücum sırsında screen gibi özel durumlar haricinde birbirlerinden belli bir mesafede sahaya yerleşmelidirler. Böyle bir yerleşim savunmanına savunmak zorunda olacağı alanı büyülteceği için işini zorlaştıracaktır. Beş oyuncunun da sahanın bir tarafında toplandığı bir yerleşimde ister alan savunması isterse adam adama savunma olsun savunmanın işi kolaylaşacaktır. O nedenle iyi bir hücum organizasyonunda spacing’e önem verilmeli set ve hücum düzenlerinde oyuncuların sahaya dengeli yayılımları göz önünde bulundurulmalıdır
4- TIMING (ZAMANLAMA)
Timing yani zamanlama iyi bir hücum takımının neyi, nerede ve ne zaman yapacağını bilmesi demektir. Hücum sırasında hangi setin oynanacağının, set içerisinde kimin ne zaman ve nasıl topla buluşacağının, nerede ve ne zaman screen, cut, şut kullanılacağının ayrıntısıyla belirlenmesi ve bunun uygulanması gerekir. Zamansız ve yersiz kullanılan bir top bazen bir maça mal olabilir. Hücum sırasında işlerin doğru yerde ve zamanda yapılması için her şeyden önce oyuncuların oyunu anlaması hangi zamanlamanın doğru olduğunu bilmesi gerekir bunun için de antrenmanlar sırasında çok ve doğru tekrarlar yapılmalı setler defalarca oynanarak oyuncularda doğru zamanda ve yerde top kullanma alışkanlığı kazandırılmalıdır. Zamanlama ile ilgili iki temel kavram “kontrol” ve “sabır” dır. Sabırla, çalışılmış olan düzenlerin maç sırasında uygulanması ve oyun disiplinden kopmadan kontrollü hücum edilmelidir. Burada kontrollü hücum kesinlikle yavaş hücum anlamına gelmez. Fastbreak atarken bile kontrolü olunmalı kendi kuralları içinde yapılmalıdır. Yerinde kullanılan bir pres savunma için ne kadar önemliyse doğru zamanda kullanılan bir hücumda o kadar önemlidir.
5- SHOT SELECTION (ŞUT SEÇİMİ)
Şut seçimi dengeli ve iyi bir hücum için gerekli en önemli şartlardan biridir. Doğru şut seçimi oyuncunun topu çembere en uygun zamanda ve pozisyonda atması demektir. Kendisinden daha uygun pozisyonda bir arkadaşı varken zorlayarak topu çembere atması yada hücum sırsında çok erken ve dengesiz bir atış kullanması, şutu çok iyi olamayan bir oyuncunun yersiz bir şekilde üç sayılık atış kullanması, kötü şut seçimlerine örnek olarak verilebilir. Doğru şut seçiminin yapılabilmesi için oyuncunun hangi atışın doğru hangisinin yanlış olduğunu anlayacak kadar oyuncu okuması ve anlaması gerekir. O nedenle oyunculara küçük yaşlardan itibaren doğru şut seçinin hangisi olduğunun anlatılması gerekir. Özellikle genç oyuncular attıkları top sayı olduğu sürece doğru atışı yaptıklarını düşünürler bu durumda oyuncunun kullandığı top sayı bile olsa şut seçiminin doğru olmadığı nedenleri ile ona anlatılmalıdır. Tersi olarak da oyuncu doğru şut seçimini yaparak atışını kullanıp kaçırdığı zaman da basket olmamasına rağmen bunun doğru seçim olduğu oyuncuya anlatılarak teşvik edilmelidir. Doğru teknik ancak doğru şut seçimiyle birleştiği zaman değer kazanabilir. Yoksa çok iyi bir hücum oyuncusu bile olsa doğru zamanda ve pozisyonda top kullanmadığı sürece oyuncu takımına yara değil zarar getirir.
6- SAVUNMAYI OKUMAK
Hücumda doğru şut seçimini yapabilmek ve doğru zamanla ile top kullanabilmek için doğru hücum pozisyonun ne olduğunun bilinmesi gerekir. Bunu için de oyuncunun hücum hareketlerini seçerken ve zamanlamasını yaparken savunmanın pozisyonunu iyi anlaması gerekir. Bir hücum oyuncusu için nerede şut atacağını, nerede ve nasıl cut edeceğini, hangi screeni hangi açı ile yapacağını belirleyen faktör savunmadır savunmanın durumuna göre hücum oyuncusu hareketini belirlemeli uygulamalıdır. Örneğin screen kullanan bir oyuncu savunması arkadan takip ediyorsa curl cut (kıvrılarak cut) yapacağını, savunması kendisinden uzakta ise şut atacağını, çok yaklaşırsa penetre edeceğini, fake yaptıktan sonra savunmanın reaksiyonuna göre ne yapacağını bilmesi ve anlaması gerekir. Bunu için oyuncunun savunmayı okuması, savunmayı okuyabilmesi için de ona savunmayı nasıl okuyacağının öğretilmesi gerekir.
7- SKOR GÜCÜNÜ YAYMAK
Etkili hücum takımlarının en belirgin özelliklerin birisi de takımdaki skor gücünün birkaç oyuncu ile sınırlı kalmayıp takımdaki oyuncular arasında dağılmasıdır. Birkaç tane skoreri bulunan, sadece dış atıcıları iyi olan yada sadece içeriden etili uzunları olan bir takımı durdurmak savunma için daha kolaydır. Oysa takımdaki herkesin beli bir oranda skora katkı yaptığı her oyuncunun belli bir sayı potansiyeli olan takımlara karşı savunma düzeni hazırlamak çok daha zordur. Takım hücum organizasyonunda etkili olabilmek için takımın skor gücünü oyuncular arasında yaymak gerekir. Yani hücum sadece bir iki oyuncunun şut atması yada top kullanması üzerine kurulmamalı hücum düzeni içerisinde diğer oyunculara da opsiyon tanınmalıdır. Her oyucunun iyi yaptığı favori bir atışı vardır oyun içinde oyuncuların bu atışlarını yapmalarına olanak sağlayacak düzenler kurulmalıdır. Örneğin içeriden ve sol eliyle etkili olan bir oyuncuya doğru yerde top aldıracak set ve hücum organizasyonu kurulmalıdır. Takımın dengeli ve etkili bir hücuma sahip olabilmesi için hem içeriden hem de dışarıdan etkili hücum edebilmesi gerekir. Bunu için de iç ve dış oyuncuların etkili olacakları şekilde hücum içinde kullanılmalı hücum setleri ona göre seçilmelidir.
8- DOĞRU SEÇİLMİŞ SETLER
Her takımın belirli bir hücum düzeni vardır. Bütün takımların alan savunmasına, adam adama savunmaya, kombine savunmaya, prese karşı setleri kenar ve dip oyunları vardır. Etkili hücum edebilmek için takımdaki bu setlerin oyuncuların yapısına ve özelliklerine göre seçilmesi yada düzenlenmesi gerekir. Başka bir takımın başarıyla uyguladığı bir hücum setini olduğu gibi alıp kendi takımına uygulamak beklenen verimi vermeyecektir. Bütün hücum düzenlerinin amacı sayıya giden kolay yolu bulmaktır. Bunun için de set içinde topun doğru zamanda doğru yerde doğru adamla buluşturulması gerekir. Hangi setin hangi amaçla yapıldığının doğru belirlenmesi gerekir. Sizin yaptığınız sette oyuncular sürekli olarak screenlerden çıkıp şut pozisyonları buluyor ama bu şutu atacak olan oyuncular o screenlerden çıkmıyorsa yada screenden çıkıp şut atacak oyuncunuz yoksa o setleri oynamanızın da bir anlamı yok demektir. O nedenle şut seçimi gibi set seçimi de başarılı bir hücum için hayati önemdedir.
9- KONDÜSYON
Basketbol oyunun hangi bölümünü oynarsanız oynayın ihtiyacınız olan en önemli şeylerin başında kondüsyon gelir. Ne kadar fundamentali düzgün, teknik ve taktik olarak üst düzeyde ve ne kadar iyi takım kimyasına sahip olursanız olun yani iyi bir hücum takımı olmak için yukarıda saydığımız faktörlerin tamamına sahip olsanız bile eğer sahada bunları uygulayacak kadar yeterli kondüsyona sahip değilseniz başarılı olmanıza imkan yoktur. Fizik güç ve kondüsyon geliştirici antrenmanlar günümüzde tamamen bilimsel kriterlerle ve basketbol coachluğundan ayrı bir uzmanlık alanı olarak ortaya çıkmakta ve takımlar bu amaçla konunun uzmanı olan antrenörlerden profesyonel yardım almaktadırlar. Kondüsyon
10- TAKIM DİSİPLİNİ
Basketbol sporunda işin mental yönünü her spor alanında olduğu gibi son derece önemlidir. Bir takımı oluşturan bireylerin yani antrenöründen, sporcusuna, idarecisinden malzemecisine kadar takımdaki tüm elemanların belirlenen ortak amaçlara ulaşmak için ortak bir inanç ve güç birliğine sahip olmaları takım başarısı için şarttır. İyi bir takım ruhu ve birliği, sezonun her aşamasında takımdaki herkesin aynı heyecanı hissetmesi ile olur. Takımdaki her birey ortak etik değerlere ve iş disiplinine sahip olarak hareket etmelidir. Bu anlamda disiplin sadece sporcular için değil antrenörler, idareciler ve diğer personel içinde olmazsa olmaz bir koşuldur. Başarılı bütün kulüp organizasyonlarının arkasında bu kurumsal iş disiplini ve ahlakının bulunduğunu görürüz. Takımdaki bütün bireyler bu etik değerler ve iş disiplini duygusuyla, görev ve sorumluluklarının bilincinde hareket etmelidir. Bu anlamda kurumsal disiplin sadece cezaya ve baskıya dayalı olmayan, görev tanımlarının iyi yapıldığı her bireyden nelerin beklendiğinin açıklıkla önceden ortaya konulduğu geniş perspektifli bir kavramdır
