İspanya'nın şifreleri
Güntekin Onay
Tarih: 14 Temmuz 2010
İspanya'nın 2008 Avrupa ve 2010 dünya şampiyonluklarının ardından bu ülkede yaşanan ulusal düzeydeki futbol patlaması gözler önüne serildi. İspanya son yıllarda sadece futbolda değil birçok spor branşında büyük büyük ilerleme kaydetti. Basketbolda 2006'da dünya, 2009'da Avrupa şampiyonu oldu. Gasol kardeşler, Rudy Fernandez, Jose Calderon, Ricky Rubio gibi büyük yıldızları Dünya basketbol sahnesine sürmeyi başardılar.
Rafael Nadal tenis dünyasının şu an 1 numaralı yıldızı. Onun yanısıra Ferrer, Moya, Ferrero, Verdasco gibi bir çok ünlü tenisçileri var ve alttan başkaları gelmeye devam ediyor. Formula 1 pilotu Fernando Alonso 2 kez dünya şampiyonu olurken MotoGP'de de Jorge Lorenzo ve Dani Pedrosa gibi İspanyol sürücüler başa koşuyor. Carlos Sainz yakın zamana kadar ralli dünyasının süperstarıydı. Ülkemizde olmasa da dünyada çok popüler bir spor olan bisiklette Fransa turunu son 4 yıldır hep İspanyollar kazandı. Hentbolden golfe, yelkenden atletizme bir çok branşta örnekler var.
PLAN VE BÜTÇE
1992 Barselona Olimpiyatıyla birlikte başlayan çıkış ülkenin spor politikasının bir yansıması. Yıllara dayanan programlı bir çalışma, organizasyon ve emek yatıyor bu başarının arkasında.
KALİFİYE ANTRENÖRLER
İlk yatırım eğitime yapıldı. Federasyonlar, spor kulüpleri, okullar, üniversiteler ve belediyeler ile yapılan çalışma, sporu tabana yayarken kısa adı ADO olan Olimpik Sporlar Federasyonu arttırılan bir bütçe ile antrenör yetiştirmek için kolları sıvadı. Önce sporcuya değil eğitmene yatırım yapıldı. Çünkü akademisyen ve eğitimli antrenör olmazsa sporcu da iyi yetişemezdi.
Rakamlar çok çarpıcı. Mesela futbol antrenörü eğitiminde ve toplam kalifiye eğitmen sayısında İspanya diğer Avrupa ülkelerine fark atıyor.İspanya'da UEFA'nın A ve pro-lisansına sahip toplam 14860 futbol antrenörü var. Bu rakam Almanya'da 6570, Fransa'da 2588, İtalya'da 1810, Hollanda'da 1137, İngiltere'de ise sadece 1010. Türkiye'de ise UEFA A lisansına sahip antrenör sayısı 206 iken pro-lisanslı 26 teknik adam var. TFF A lisansı sahibi teknik adam sayısı ise 2931. İspanya antrenörlüğün en üst seviyesi olan pro-lisansı 750 saatlik bir eğitim sonrası verirken bu süre İngiltere'de sadece 245 saat.
ALTYAPI
İspanyolların bu başarısı tesadüf değil. Sıkı durun ! U-16 ve U-21 yaş grupları arasında , İspanya'nın UEFA ve FIFA turnuvalarında genç milli takımlar seviyesinde 1998 yılından beri kazandığı Dünya ve Avrupa şampiyonluğu sayısı toplam 19... Örneğin İngiltere'nin aynı altyapı turnuvalarında kazandığı toplam şampiyonluk ise sadece 1. Başarı ve başarısızlığın altyapıdan üstyapıya yansımasının doğal sonucu ortada.
GENÇLERE GÜVENİYORLAR
İspanya milli takımında oynayan futbolculardan Pique ve Fabregas 23, David Silva, Sergio Ramos , Raul Albiol, Jesus Navas 24 , Pedro 22, Busquets ve Javi Martinez henüz 21 yaşındalar. Casillas,Puyol, Xavi ve Iniesta dahil tüm oyuncular ise en geç 18-20 yaşından itibaren A milli takım forması giymeye başladılar.
Real Madrid ve Barcelona gibi devler bile altyapıdan yetiştirdiği oyunculara her dönemde şans vermekten çekinmiyor. Casillas 18 yaşından beri Real Madrid kalesinde.. Fernando Torres Atletico Madrid formasını ilk kez 17 yaşında giydi.19 yaşında A milli oldu ve Atletico Madrid'de kaptanlığa yükseldi. UEFA Avrupa Ligini kazanan Atletico Madrid'in direkt oynayan kalecisi De Gea 19, stoperi Dominguez ise sadece 20 yaşında. Sevilla Avrupa'da 2 yıl üstüste fırtına gibi eserken Capel ve Navas henüz 20 yaşında bile değillerdi. Örnekler o kadar çok ve canlı ki. Tüm kulüpler ve milli takım genç oyunculara güvenip sorumluluk veriyor.
İŞTE ÇARPICI BİR ÖRNEK
2004 U19 Avrupa Şampiyonasında Nyon'da finalde karşılaşıp 90+2'de yediğimiz golle kaybettiğimiz İspanya Milli takımından Sergio Ramos, Raul Albiol, Soldado ve David Silva uluslarası birer yıldız olurken bizim o takımızdan A milli takıma tek bir oyuncu bile çıkmadı. Sadece Trabzonsporlu Selçuk zorluyor, birçoğu ise süper lig seviyesinde bile değil. Oyuncu yetişmesine yetişiyor ancak orada kulüpler 18-19 yaşındaki oyuncuya formayı verirken İspanyollarla alt yaş gruplarında hemen hemen aynı seviyede olan bizimkiler şans bulamayıp, önce köreliyor, sonra da yok oluyor.
EN ÇOK YERLİ ONLARDA
La Liga'da oynayan futbolcuların %77.1'i İspanyol. %16.7'si Avrupalı ve %6.7'si diğer ülkelerden. İngiltere Premier Liginde ise İngiliz futbolcu oranı %40'ı bile bulmuyor. Süper ligdeki kulüplerimizin hepsinin 6+4 kuralını kullanması halinde devşirmeler ve çifte pasaportlular ile birlikte bizdeki oran da fazlasıyla yerlilerin aleyhine. Yabancı sayısının fazla olması her ne kadar kulüplerin lehine gibi gözükse de milli takımlar için aynı şeyi söylemek zor. İngiltere ve İtalya'da ulusal takımların başarısızlığının baş nedeni olarak yabancı oyuncu sayısının fazlalığı gösteriliyor.
YÖNETİM İSTİKRARI
İspanya'da siyaset sporun içinde değil. Atama ve baskı yok. İspanya Futbol Federasyonu Başkanı Angel Maria Villar bask kökenli eski bir futbolcu. Hukuk fakültesi mezunu ve 1988 yılından beri başkanlık görevini sürdürüyor.
SOSYO-KÜLTÜREL FARKLILIKLAR
Son olarak kendi kişisel gözlemlerime dayanarak İspanyol gençliğinin genel anlamda diğer ülkelerden farkını da ortaya koymak istiyorum. İspanyol gençliği spor, kültür ve sanata çok düşkün. Uyuşturucu ve şiddet gençler arasında yaygın değil. Farklı bir hayat görüşleri var. Kapitalizmin ele geçirmediği, paranın tek statü sembolü kabul edilmediği bir dünyada yaşıyorlar.Daha rahat,doğal ve sadeler. Gençler sokaklarda eşofman ve spor ayakkabı ile dolaşıyorlar. Sinemaya ve konsere gidiyorlar, felsefe okuyorlar, tartışıyorlar, spor yapıyorlar. Yeni jenerasyonda İspanya'nın yetiştirdiği dünyaca ünlü sporcuların hemen hemen tamamı da bu profile uyuyor.
Katalanı, Baskı, Endülüslüsü , Galiçyalısı, Valensiyalısı, Kastilyalısı ve Asturyalısı farklı diller konuşup farklı etnik kökenlere sahip olsa da İspanyol milli takımı çatısında birlikte uyumlu bir şekilde forma giyebiliyor. Spor alanlarındaki bu birliktelik de İspanya'nın başarısı sağlayan önemli bir faktör.
Uzun lafın kısası İspanya'nın spordaki bu patlaması devlet politikasıyla oluşturulan bir modelin sonucu. 15-20 yıllık bir plan-bütçe-organizasyon- çalışma ekseninden çıkan bir tablo bu. Bu patlamayı Xavi-Iniesta'ya indirgemek hata olur. İspanya bir spor ülkesi olmuştur ve bu modeliyle de zirvede dolaşmaya devam edecektir.
