İlk olarak herhangi bir dış program kullanmadan (mesela FMM veya FM Scout) genç yetenek bulma ve geliştirme hakkındaki düşüncelerimi yazacağimi belirterek başlıyorum.

Genç yetenekleri bulma:

Genç yetenek bulmak için iki yolunuz var. İlk seçenek alt yapıya yatırım yapmak ve alt yapı tesislerinin daha iyi hale getirilmesi için yönetimden istekte bulunmak. Elinize gelen yetenekli oyuncuların ne kadar gelişeceği ve ne şekilde gelişeceğine yazının devamında değineceğim.

İkinci yol ise iyi gözlemcileri takımınıza ekleyip gözlemcilerin kaliteili oyuncular bulmasını sağlamak. Bunun için Potansiyel Gözlemleme (Judging Potential Ability) özelliği yüksek olan gözlemcileri seçmeniz gereklidir. Ayrıca eğer gözlemcinizin kararlılığı yüksek seviyede ise, oyuncu bulma konusunda daha başarılı olacaktır.

Gözlemci ekranında, gözlemcileriniz 7 yıldızlık bir sistem kullanarak oyuncunun su an sahip olduğu kaliteyi ve potansiyel kalitesini bildirecektir.

Bu yıldızlı sisteme göre:
* Takımın kailteisinin çok altında
** Takımın kalitesinin altında
*** Takımın kalitesininin biraz altinda oyuncu
**** Takımın kalitesine uygun oyuncu
***** Takımın kalitesinin biraz üstünde oyuncu
****** Takımın kalitesinin üstünde oyuncu
******* Takımın kalitesinin çok üstünde oyuncudur

Genç oyuncular için mevcut yetenek (Current Ability) bazen gözlemci veya antrenör raporlarında altın yerine gümüş renkte çıkabilir. Bu gümüş yıldızların anlamı oyuncunun yaşıtları ile karşılaştırıldığında sahip olduğu yetenek seviyesidir.

Genç yıldız istiyorsanız tabii takımınızı bol bol dört yıldız ve daha fazlasına sahip potansiyeli olan oyuncularla doldurmanız gerekecektir. Ancak unutmayın ki bu yıldızlı sistem elinizdeki takıma göre belirlenir. Mesela ufak bir takımda oynuyorsanız ve takımın ortalama yeteneği 100 ise, potansiyeli 140 olan bir oyuncu da yedi adet yıldız alabilir, potansiyeli 190 olan oyuncu da.

Genç yetenekler arasından seçim yapma:

Bu konuda ilk tavsiyem, almayı düşündüğünüz oyuncunun özelliklerini çok yakından analiz etmek olacaktır. Bunu yapmak için ilk önce her mevkii için önemli olan özelliklerin hepsini bilmeniz gerekmektedir.

GK
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Yok
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Denge, Zıplama, Güç, Cesaret, Konsantrasyon, Kararlar, Pozisyon Alma, Takım Oyunu, Hava Hakimiyeti, Alan Hakimiyeti, İletişim, Top Tutma, Ayak Gücü, Bire Bir, Refleksler, Bölge Hakimiyeti
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Top Atma

DL/DR
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Yok
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız, Top Kapma, Konsantrasyon, Pozisyon Alma
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Dayanıklılık, Güç, Markaj, Önsezi

WBL/WBR
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Yok
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız, Dayanıklılık
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Orta Yapma, İlk Temas, Paslar, Top Kapma, Teknik, Önsezi, Konsantrasyon, Kararlar, Pozisyon Alma

SW
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Yok
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız, Önsezi, Konsantrasyon, Kararlar, Pozisyon Alma
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Zıplama, Dayanıklılık, Güç, İlk Temas, Paslar, Teknik, Soğuk Kanlılık

DC
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Yok
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Zıplama, Hız, Güç, Kafa, Markaj, Top Kapma, Konsantrasyon, Kararlar, Pozisyon Alma
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Dayanıklılık, Önsezi

DM
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Yok
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız, Paslar, Top Kapma, Çalışma Oranı
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Dayanıklılık, Güç, İlk Temas, Uzun Şutlar, Teknik, Önsezi, Konsantrasyon, Kararlar, Pozisyon Alma, Yaratıcılık

MC
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Yok
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız, Paslar, Yaratıcılık
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Dayanıklılık, Güç, İlk Temas, Uzun Şutlar, Top Kapma, Teknik, Önsezi, Soğuk Kanlılık, Çalışma Oranı

ML/MR
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Orta Yapma,
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Dayanıklılık, Top Sürme, İlk Temas, Paslar, Teknik, Önsezi, Soğuk Kanlılık, Yaratıcılık, Çalışma Oranı

AMC
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Paslar, Yaratıcılık
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Dayanıklılık, Güç, Top Sürme, Bitiricilik, İlk Temas, Uzun Şutlar, Teknik, Önsezi, Soğuk Kanlılık, Kararlar, Topsuz Alan, Çalışma Oranı

AML/AMR
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Hızlanma, Hız
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Orta Yapma, Top Sürme,
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Dayanıklılık, İlk Temas, Teknik, Önsezi, Soğuk Kanlılık, Yaratıcılık, Çalışma Oranı

ST
  • 1. Derecede Önemli Özellikler: Hizlanma, Hız
  • 2. Derecede Önemli Özellikler: Zıplama, Güç, Bitiricilik, İlk Temas, Kafa, Soğuk Kanlılık, Topsuz Alan
  • 3. Derecede Önemli Özellikler: Çeviklik, Top Sürme, Teknik, Önsezi

Genç bir oyuncunun özelliklerine bakarken, ilk olarak oyuncunun bu önemli özelliklerinin hangisinin zayıf olduğunu belirlemek ve oyuncuyu takımınıza katma konusunda karar vermeniz gerekiyor.

Bazı özellikler vardır ki bu özellikler bir oyuncunun tüm performansını etkiler.

Mesela hemen hemen bütün önemli özellikleri yüksek seviyede olan bir defans oyuncusu bulursunuz ancak kararlar özelliği çok düşük seviyededir. Bu oyuncuyu takımınıza katabilirsiniz ancak oyuncunun kritik anlarda çok önemli hatalar yapmasını da izleyebilirsiniz.

Veya güçlü olmayan veya gücü çok düşük bir forvet alırsınız ancak diğer özellikleri çok yüksektir. Oyuncunun özellikle yanında bir rakip olduğu zamanlarda gol atamamasını göz önüne almanız gerekir.

Bir AMC alırsınız ilk teması çok zayıftır. Diğer özellikleri yüksek olsa da, oyun kurucunuz topu kontrol edene kadar rakibin alan daraltmasına izin vermiş olur ve etkisi azalır. Bu tip örnekler çoğaltılabilir. Hemen hemen her oyuncunun en azından bir zayıf yanı olacaktır. Sizin amacınız, oyun stiliniz ve taktiğinizde oyuncunun zaafını asgari seviyeye çekecek oyuncuyu almak olmalıdır.

Oyuncu özelliklerine bakarken özelliklerde çelişkiler olmamasına da dikkat etmeniz gerekir. Mesela top tutma özelliği zayıf olan bir kalecinin Yumruk Eğilimi de düşükse, elinizde top tutma konusunda zayıf olan ancak üstüne gelen her topu tutmaya çalışan bir kaleci vardir demektir. Bu oyuncu, ne kadar potansiyeli olursa olsun, elinden top kaçıracağı için takıma zarar verecektir.

Aynı şekilde eğer bol bol hava topu alacak, kafa golleri atacak bir forvet arıyorsanız, sadece zıplama ve kafa özellikleri yüksek olan bir oyuncu yeterli olmayacaktır. Eğer sözkonusu oyuncu cesur değilse, bir çok kafa topuna çıkmaya cesaret edemeyeceği için hava hakimiyeti de zayıf olacaktır.

Antrenman

Oyun açıldığında veya bir oyuncu yaratıldığında, bu oyuncunun ne kadar iyi olabileceği bellidir. Hiç bir oyuncu potansiyelinin üzerine çıkamaz ancak bir oyuncunun çok yüksek potansiyeli olmasa da önemli özelliklerinin yüksek seviyede olması, bu oyuncunun daha fazla etkili olmasını sağlar.

Antrenman programı kullanarak oyuncunun yeteneğini geliştirmeniz de mümkün değildir. Oyuncunun toplam yeteneği (Current Ability'si) oynadığı kulübün antrenman tesislerinin kalitesi, beraber çalıştığı antrenörlerin kalitesi, yaşı ve oyunda gözlemlenemeyen kişisel özellikleri ile gerçekleşir.

Antrenmanın amacı, oyuncunun belirli yeteneğine göre, özelliklerinin gelişmesini veya düşmesini sağlamaktir. Mesela eğer kuvvet ve aerobik üzerine yoğunlaşan bir antrenman programı kullanırsanız ve bu nedenle taktik, top kontrolü, defans, ofans, şut ve duran top antrenmanına daha az zaman ayırırsanız, oyuncularınızın fiziksel özellikleri artarken az zaman harcadığınız antrenman tiplerinin geliştirdiği özellikler düşer. Ancak çok yavaş bir oyuncuya sadece aerobik antrenmanı yaptırarak çok yüksek bir hız ve hızlanmaya sahip olmasını da sağlamanız mümkün değildir. Ancak bir kaç puanlık oynamalar gözlemleyebilirsiniz.

Antrenmanda uygulayabileceğiniz programların hangi oyuncu özelliklerine etki yaptığını ögrenmek için Antrenman Rehberi'ni okumanızı tavsiye ederim.

Son Söz:
15-16-17 yaşlarındaki genç ve henüz A takımına çıkamamış oyuncuların önemli özelliklerinin 9+ seviyesinde olmasına özen gösterin. Genç takımlarda veya kirada oynadıkça, ve kaliteli antrenörler ve antrenman sahalarına sahip olduğunuz sürece, potansiyeli olan oyuncunuz gelişecektir. Ancak oyuncunun ne şekilce gelişeceği sizin elinizdedir. Eğer teknik özelliklere önem veriyorsanız, teknik özellikleri gelişritmeye yönelik bir antrenman programı ile teknik oyuncular yetiştirmeyi başarabilirsiniz.

Ancak unutmayınız ki teknik özellikler belki de en az önem taşıyan özelliklerdir. Zira fiziksel olarak zayıf oyuncular maç içinde teknik özelliklerini göstermekte zorlanacaklardır çünkü kendilerinden daha kuvvetli, daha çevik veya daha hızlı oyuncular teknik özellikleri kullanmak için fiziksel olarak zayıf oyuncuya yeterince zaman bırakmayacaklardır.

Zihinsel özellikler ise belki de en önemli özelliklerdir. Zihinsel özellikler bir oyuncunun tekniğinden ve fiziğinden sahada ne kadar verim alabileceğini belirler.

Oyuncular yaşlandıkça ve fiziksel özelliklerini kaybettikçe, zihinsel ve teknik özellikleri yükselecektir. Yanı oyuncu tecrübe kazanmış olacaktır. Bu nedenle sadece teknik veya sadece fiziksel özellikleri yüksek genç oyuncularla bir takım kurmak yerine, tecrübeli ve zihinsel özellikleri üst seviyede olan oyuncularla beraber genç oyuncuların bir takım içinde harmanlanması en iyi ve istikrarlı sonuçları getirecektir.