Quote Originally Posted by medievil View Post
Sanırım ben tam anlatamadım olayı. Günümüzden geriye giderek bu güne gelirsek daha iyi anlatmış olurum. 10 sene geriye gidelim mesela. Örnek takım olarak daha çok takip ettiğim için Fenerbahçeyi vereceğim. 10 sene önceki 1-stat gelirleri, 2- sponsor gelirleri, 3- TV gelirleri -ki bu belkide en önemlisi- ve bunun gibi gelirlerde yüksek miktarda artış olmuştur. Bugün Galatasaraya bakıyoruz kadrosunda dünya çapında futbolcular var. Fenerbahçe desek aynı şekilde. 10 sene öncede belki vardı dünya yıldızları ama 1-2 tane. şimdi saymaya başlasak Sow, Drogba vs. say say bitmez. Kasımpaşada babel oynuyor. Cicinho vs. Sen zaten benden iyi biliyorsun bunları.

Peki oyunda 10 sene sonrasına bakalım birde. Muhtemelen 10 sene Türkiye ligi oynamışsındır. Dünya yıldızı falan onları zaten geçtim. Takımlar resmen rezalet hale geliyor. Tv gelirleriyle ilgili şampiyonlar liginde olsun diğer liglerde olsun baya artışlar oluyor. Hele bir şampiyonlar ligi aldığın zaman 3-5 tane yeni sponsor geliyor. Mevcut sponsorlar deseniz ciddi biçimde fiyat artışına gidiyor. Gelirler her sene sürekli artıyor. Belki bilet fiyatları bile artıyordur bilmiyorum o kadar ayrıntılı ama oyun kendini oynatıyor. Ama aynı şeyi Türkiye liginde göremiyoruz. 3-5 tane sponsor var zaten oyuna yansıtılmış. Halbuki çok daha fazla ve her geçen gün artıyor. Hepsini tek tek yazamam ama resmi sitelere girip sayfanın en altına bakmak yeterli sanırım...

Şimdi birde gerçeğe bakalım. 10 sene sonra Türkiye ligi çok daha fazla gelişecektir. En azından geçmişe bakıp bunu söyleyebiliyoruz.
Tamam da 10 sene once Manchester United'in stat gelirleri ile simdiki stat gelirleri ayni mi? Veya sponsorluk gelirleri?

Oyunda yeni stat yapilinca zaten hem gelirler hem de itibar artiyor. Bunu ozellikle Besiktas'i oyun icinde takip ederek gorebilirsin. Besiktas icin bu gercekci olsa da, bir cok diger anadolu kulubu icin degil. Kayserispor'un 1 liraya bile taraftari stada cekemedigini goruyoruz yillardir.

Senin bahsettigin spor endustrisinin, Turk ekonomisinin buyumesi ile beraber gerceklesen, buyumesi. Onumuzdeki 5 yil icinde bu buyumenin olup olmayacagi soru isareti. Hatta olmama ihtimali bence daha yuksek cunku Turkiye'de son 10 yildaki buyume ve yatirim bence daha cok kisa donemli refah artisi dusunulerek yapildi. Yatirimcilar kisa donemli getiriler icin Turkiye'ye getirildi. Ama Turkiye'ye gelen bu paranin getiri/risk orani daha iyi olacak bir ulkeye kaymasi durumunda o refahi yaratan gayrimenkul fiyatlarinin cokmesi ve ekonominin kuculmesi anlamina gelir. Bunun etkisi spora da mutlaka yansiyacaktir. Ozellikle Turk futbolunu yurt disinda satilabilecek kaliteye getirmedigimiz, Turk sporunun gelirinin kaynagi sadece Turkiye oldugu surece. Bu kaliteye gelmesi de yildizi sonmeye baslayan oyuncu alarak degil, yildiz oyuncu (evrensel futbol anlayisina gore yildiz oyuncu) ureterek ve yetistirerek olur sadece.

Kasimpasa'nin kaliteli oyuncular transfer etmesi ile Manchester City'nin kaliteli oyuncular transfer etmesi arasinda pek fark yok benim gozumde. Disaridan kulube enjekte edilen para sayesinde bu oyuncular geliyor. Gecmiste Istanbulspor ve Adanaspor da bu tip transferler yapti ama sonra ikisi de kayboldu. Ayni sey zamaninda Malatyaspor'da da yasandi. Siirtspor'da da. Ama bir sure sonra o kuluplerin finansorleri yeter diyor ve musluklar kesiliyor.

Cicinho da gelmis. Hos gelmis. Bu yaz 34 yasinda olacak. Brezilya ikinci liginden geldi. Ama oyunda Brezilya 2. liginden Cicinho ayarinda 22 yasinda simsiz bir oyuncu Sivas'a gelse, abuk subuk adam alindi olur.

Gecmiste Malatyaspor Eder, Carlos ve Serginho'yu getirmisti. Ucu de zamaninda Brezilya Milli takim oyuncusuydu. Hatta bunlarin ucu de Brezilya'da daha fazla milli olmus oyuncular.

Istanbulspor Salenko, van Vossen, Oguz Cetin, Aykut Kocaman, Tanju Colak ve Sergen Yalcin'i oynatti bir donem.

Ayrica bence Galatasaray'in veya Fenerbahce'nin kadrosunda dunya capinda oyuncu yok. Sadece 2 tane bir zamanlar dunya capinda olarak tanimlanabilecek oyuncu var. Bu oyunculari almak da pek marifet degil bence. Bu oyuncularin finansal istekleri nedeniyle zaten pek fazla alicisi olan oyuncular degiller ve onlarin finansal isteklerini karsilayip getirmek pek de zor degil.

Tabii dunya capinda oyuncu olarak senin tanimlaman nedir bilmiyorum ama benim icin mevkisinde o anda en iyi 10 oyuncu dunya capinda oyuncudur. Boyle bir oyuncu yok bizim ligimizde. Kariyeri buyuk lig gormus oyuncu sayisi daha cok diyorsan, dogru. Bu da genel Turkiye'deki ekonomik gelismenin Anadolu kuluplerinin kasasina soktugu yayin geliri ile dogru orantili.

Oyunda da ligde gayet kaliteli oyuncular oluyor benim gordugum kadariyla.

Benim 2025'teki oyunumdaki yabancilar:
IBB'de 160 CA'lik bir kaleci, 136 Ca'lik bir forvet
Kasimpasa'da 145 CA'lik bir kanat oyuncusu, 138 CA'lik bir kanat oyuncusu
Bursaspor'da 145 CA'lik bir bek ve 144 CA'lik bir santrafor, 140 CA'lik bir stoper.
Gencler'de 144 CA'lik bir santrafor ve 144 CA'lik bir stoper
Kayserispor'da 141 CA'lik bir stoper, 140 CA'lik bir santrafor, 135 CA'lik AMC
Adana DS'da 139 CA'lik kaleci
Konyaspor'da 138 CA'lik bir DM
Gencler'de 136 CA'lik bir AMC
Antalyaspor'da 136 CA'lik bir kaleci

vs. vs.

Bir de benim takim Araklispor'da 152 Ca'lik santrafor, 142 CA'lik bir kanat oyuncusu var. Birisini 17 yasinda aldim ve yetistirdim. Digerini de 23 yasinda, oyunda 6 ay serbest dolastiktan sonra aldim.

Su anda 4 buyuklerin disinda en yuksek CA'ya sahip olan oyuncu 139 ile Babel. Yani 2025'te Babel'den daha iyi 11 tane yabanci oyuncu var 4 buyuklerin disindaki takimlarda.

En buyuk fark, bu oyuncular gormus gecirmis oyuncular degil, daha cok 20'li yaslarinin ortasinda olan, kariyerinin zirvesinde Turkiye'de oynayan oyuncular. Yani gelisim posasi cikmis buyuk isimlerden degil, alinmis genc oyunculardan.

Tabii posasi cikmis adamlar da oluyor zaman zaman ligde. Mesela Luis Suarez Fenerbahce'de oynuyor, 38 yasinda. Veya Adnan Januzaj'i Atletico'nun B takimindan 30 yasinda aliyor. Muhammet Demir'i 30 yasinda Inter'den aliyor.

Isimsiz oyuncu alip onlari parlatmak, ligin gelismisliginin gostergesi bence. Isimli oyuncu alip emeklilik ikramiyesi vermek ise ancak kisa donemli ve cok maliyetli bir cozum. Financial Fair Play'in oldugu futbol dunyasinda bu tip maliyetli cozumlerden kuluplerin kacinmasi da bana cok dogal geliyor.

Tabii bir de kulupl gelirlerinin doyum noktasi var. Ornegin Fenerbahce AS'nin gelirleri 3-4 yildir asagi yukari ayni seviyede seyrediyor. Avurpa kupalarina katilmak bir ek gelir getiriyor sadece. Sponsorluk, stat vs. gelirleri asagi yukari ayni seviyelerde. Olsa olsa yilda 1-2 milyon euro'luk artis oluyor sponsor sozlesmelerinin yenilenmesinden. Bu da 100 milyon Euro'nun ustunde gelir sahibi olan kulupler icin cok da onemsenebilecek bir artis degil

Galatasaray'in gelirleri de yeni stat ile beraber belli bir seviyeye oturdu artik. 5 sene oncesiyle karsilastirinca mutlaka buyuk gelir artisi var ama 1 sene oncesiyle karsilastirinca gelir artisi pek fazla degil.

Ikisi de her yil daha fazla urun satiyor ama bu urun satisinin kuluplere getirisi cok az. Giderler dustukten sonra Fenerbahce yilda yaklasik 14-15 milyon lira kazaniyor, Galatasaray ise 7-8 milyon lira. Yani butun fenerium/store satislari Alper Potuk'un veya Chedjou'nun bonservisini karsilamiyor.

Karsilamadigi icin de zaten kulupler her yil gittikce daha fazla borclaniyorlar. Borclanmalari yabanci para ile oldugu icin de simdi bir de kur nedeniyle fazladan zarar da ettiler.

SPK'ya yapilan baskilarla sermaye arttirimi zorlastirildi.

Yabanci sinirlamasi ile ic piyasada oyuncu fiyatlari ve maaslari daha da firlayacak. Tabii Alman kulupleri de aptal veya kor degil, kendimiz yetistiremedigimiz icin onlarin yetistirdikleri Turk oyunculara sulandigimizda gittikce daha fazla para isteyecekler.

Kuluplerin onemli sponsorlarindan Ulker sponsorlugunu cekme karari aldi. Devaminin da gelmesi beni sasirtmaz.

Ligimiz yurt disinda izlenmedigi icin yabanci sirketler ancak Turkiye piyasasina girmek gibi bir niyetleri varsa sponsor olurlar. Sponsor olmanin da ne kadar faydali olacagi mechul. Statlarin kapandigi, ustunde logolarinin oldugu formalarin sokakta yakildigi, Anadolu kuluplerinin bos statlara oynadigi, televizyon yayininin gerek isiklandirma gerek kameralarin statta konuldugu yerler yuzunden kalitesiz oldugu bir ligde radyo, televizyon ve gazete reklami yapmak daha mantikli. Maclardan daha cok futbol 'tartismasi' programlarini izleyen vardir herhalde. Onlara reklam vermek daha mantikli.

Bu nedenlerle ben pek bir buyume sansi gormuyorum, hatta onumuzdeki yillarda kuluplerin mevcut yonetim anlayisinin surdurulemeyecegini dusunuyorum. Simdiye kadarki duzenin ise alt yapi eksikligi yuzunden oldugunu dusunuyorum. Ozellikle oyuncu tarama ve yetistirme konusundaki eksiklik ve yonetimlerin kisa surede sonuc getirme ihtimali olan yatirimlari tercih etmesi.

Türkiye araştırmacılarının bence genel bir sorunu bu aslında. Sürekli günümüzü yansıtma çabası. Biz fm yi neden sevdik? Yıldızları daha 16-17 yaşında keşfedebildiğimiz için. Ancak Türkiyede bu mümkün değil. Bir arda mesela. Açıkcası ben Ardayı kadroma aldığımı falan hatırlamıyorum belki o zamandan dünya yıldızı olacağı belliydi ben hatırlamıyorda olabilirim.

Tabi herşeyi bilmek mümkün değil ama tahmin edilebilir. Biz messiyi çok erken keşfettik beki ama messi gibi birçok adamda kayboldu gitti. Türkiye liginde bakıyorsun yok yani. Kim mesela yıldız adayı? Salih yada semih yada ener vs.. Soruyorum hangisini reale alıp yetiştiriyorsunuz? Oyuncuların profili bir yerden şişiriliyor ama illa bir yerdende kısılıyor. Bu yeni birşey değil bayadır böyle.
Bizden istenen Real Madrid'de oynayabilecek oyuncular yaratmak degil. Ne varsa, onu yansitmaya calismak.

Eger bir gun cok iyi oyuncular yetistirirsek, onlara elbette Messi gibi potansiyel veririz. Ama olmayani nasil yaratacagiz?

Neyse konudan saptım iyice, sonuç olarak hani biz bu oyunu zevk için oynuyoruz. Eğer mümkünse TV yayını bakımından sponsorlar bakımından ilerki yıllarda bir arttırıma gidilme ihtimali varsa uygulansın. Eğer öyle bir imkan yoksa zaten konuşmaya gerek yok. Real man utd. 2030 yılında 3 milyar dolar değerde olurken biz şampiyonlar ligi koleksiyonu yaptığımız halde hala 300m dolarlarda gezeriz.
Oyundaki deger hesabina hic inanmadim, inanmamaya da devam ediyorum.

Kuluplerimizin cogunun sahip oldugu antrenman tesisi yok. Binayi kendileri yapmis olabilirler ama cogunun arazisinin sahibi devlet. Statlar icin de ayni sey gecerli. Arazi olmadan binayi satamayacagina gore de kulup icin satilabilir bir degerleri yok. Yani deger hesabina dahil degil. Baska gayrimenkulleri var kuluplerin ama bunlar zaten oyunun finansal yapisinin disinda. Yoksa bu gayrimenkullerin bakim masraflari, vergi masraflari vs. finansal modellemenin icine girmesi gerekir.

Bu yuzden istedigin kadar kupa kazan, kulubun degerini yukseltemezsin. Ancak yeni bir stat insa edecek kadar para kazanirsan, o stat kulubun mali olur ve o zaman kulubun degeri artar.